Tijdens de pandemie werd er bij huisartsenposten gestuurd op minder triage en minder fysieke consulten, maar juist meer contact telefonisch of via een digitaal consult. Heeft dit effect gehad? En wat voor invloed heeft het op het huidige beleid? In opdracht van ZonMw heeft Nivel hier onderzoek naar gedaan in samenwerking met branchevereniging InEen, UMC Groningen, Radboud UMC en Maastricht UMC+.

Sturing op striktere triage

Eén van de zes huisartsenposten die deelnamen aan het onderzoek, gaf aan bewust te sturen op een striktere triage. Toch zagen zij dit niet direct terug in de feitelijke urgentietoekenning, zowel voor de hoog-urgente gevallen (U2 en U3) als voor de lage urgenties (U4 of U5). Een oorzaak kan zijn dat het dus niet effectief genoeg was of het kan komen doordat de andere organisaties hier onbewust ook mee bezig waren, zonder dit expliciet te benoemen. Daarbij kan een veranderde zorgvraag ook een rol hebben gespeeld. Doordat patiënten mogelijk meer gebeld hebben met lichte klachten tijdens de coronapandemie, bijvoorbeeld met zorgen over COVID-19-achtige klachten.

Sturing op meer telefonische / digitale consulten

Daarnaast stuurden huisartsenposten aan op meer telefonische of digitale consulten door bijvoorbeeld beeldbellen. Dit is wél terug te zien in de cijfers, blijkt uit het onderzoek. Bij vijf van de zes organisaties is een hoger aandeel telefonische consulten zichtbaar gedurende de coronapandemie. Er was bij één organisatie geen stijging zichtbaar van het aandeel telefonische consulten, terwijl zij hier wel op hadden ingezet. De relatie tussen het ingezette beleid en de gebruikscijfers is niet eenduidig.

Sturing op beperken fysieke consulten

Drie huisartsenposten hebben aangegeven het aantal fysieke consulten te beperken tijdens de coronapandemie. Alle drie wilden ze dat beleid ook in de toekomst blijven hanteren. Er was bij het merendeel van de deelnemende organisaties (na de pandemie) een daling zichtbaar in het aantal fysieke consulten. Hoewel een trend zichtbaar is, maakt het lastig om deze cijfers te generaliseren, omdat er niet voldoende huisartsenpostorganisaties hebben deelgenomen in het onderzoek. 

Beleid heeft niet het gewenste effect gehad

Dit onderzoek illustreert dat beleid niet altijd uitpakt zoals gewenst. Soms is het gevoerde beleid herkenbaar in de cijfers, maar vaak ook niet. Sommige organisaties geven aan het beleid te willen voortzetten, terwijl uit de cijfers niet blijkt dat dat beleid het gewenste effect heeft gehad. Deze studie maakt deel uit van het COVID-GP project*, waarin onderzoek wordt gedaan naar het zorggebruik en de organisatorische veranderingen die hebben plaatsgevonden op de huisartsenpost sinds het uitbreken van de coronapandemie. Meer kennis over de impact van beleid op het zorggebruik draagt bij aan meer inzicht in de wijze waarop we de eerstelijnszorg nu en in de toekomst beter kunnen inrichten.

*Het onderzoek maakt deel uit van het door ZonMw gesubsidieerde tweejarige project ‘Veranderingen in organisatie en zorggebruik in de huisartsenzorg: lessen van de coronapandemie (COVID-GP project)’. 

Bekijk de publicatie 'Organisatorische veranderingen op de huisartsenpost lijken niet altijd de beoogde impact op het zorggebruik te hebben.'